درس هفتم: توان و جذر
تعریف توان
توان روشی برای نمایش ضربهای تکراری است.
اگر عددی مثل ۲ را چند بار در خودش ضرب کنیم، مثلاً:
۲ × ۲ × ۲ = ۸
مینویسیم: ۲³
در اینجا:
- ۲ پایه (پایهی توان)
- ۳ توان (نمایندهی تعداد ضربها)
- ۲³ = ۸
محاسبه عبارتهای تواندار
برای محاسبهی عبارتهای تواندار، کافیست پایه را به تعداد توان در خودش ضرب کنیم.
مثال:
- ۵² = ۵ × ۵ = ۲۵
- ۳⁴ = ۳ × ۳ × ۳ × ۳ = ۸۱
ساده کردن عبارتهای تواندار
با استفاده از قوانین توانها میتوان عبارتها را ساده کرد:
- ضرب با پایهی مساوی:
aᵐ × aⁿ = aᵐ⁺ⁿ
- تقسیم با پایهی مساوی:
aᵐ ÷ aⁿ = aᵐ⁻ⁿ
- توانِ توان:
(aᵐ)ⁿ = aᵐ×ⁿ
مثال:
جذر و ریشه
جذر یا ریشهی دوم عدد یعنی عددی که اگر در خودش ضرب شود، عدد دادهشده بهدست میآید.
مثال:
- √۲۵ = ۵ چون ۵ × ۵ = ۲۵
- به √۲۵ میگوییم: جذر ۲۵ یا ریشه دوم ۲۵
عددهایی که جذر دقیق دارند، مربع کامل نامیده میشوند (مثل ۱، ۴، ۹، ۱۶، ۲۵، ۳۶، …)