محمدباقر یزدی یکی از ریاضیدانان برجستهی ایرانی در سدههای میانی تاریخ اسلام بود که گرچه اطلاعات زیادی از زندگی او در دست نیست، اما نام او بهواسطهی کتاب مهمی در تاریخ علم ریاضی ثبت شده است.
محمدباقر یزدی در قرن ۹ یا ۱۰ هجری قمری (تقریباً قرن ۱۵ یا ۱۶ میلادی) در شهر یزد متولد شد. اطلاعات دقیق و مفصل از دوران کودکی و محل تحصیل او در دست نیست، اما روشن است که در زمینهی ریاضیات و علوم عقلی آموزش دیده و با دانشمندان آن دوره در تماس بوده است. بهنظر میرسد که او بخشی از دوران زندگی خود را در مراکز علمی ایران مانند اصفهان یا یزد گذرانده و در همانجا به نگارش آثار علمی پرداخته است.
1. کتاب "خلاصة الحساب": مهمترین اثر او کتاب "خلاصة الحساب" است که یکی از معتبرترین و جامعترین منابع ریاضی در زمان خود به شمار میرفت. این کتاب شامل مباحثی از حساب، جبر، هندسه و کاربردهای عددی است. زبان آن ساده و آموزشی است و تا مدتها بهعنوان کتاب درسی در حوزههای علمیه و مدارس تدریس میشده است. در این اثر، یزدی روشهایی برای حل معادلات، استخراج جذر و کعب و مسائل کاربردی مربوط به اندازهگیریها ارائه کرده است. 2. توسعه مفاهیم جبر و عدد: محمدباقر یزدی در کارهایش از نمادهای ریاضی استفاده کرده و برخی روشهای حل مسائل جبر را به شیوهای ساختیافته بیان کرده است. برخی معتقدند که روشهایی که او استفاده کرده، پایهای برای درک سادهتر جبر در آموزش سنتی ایران بوده است.
او آموزشمحور، سادهنویس و دقیق بوده و تلاش کرده علم را برای دانشآموزان و طلاب قابل فهم و کاربردی کند. بر پایهی آثارش میتوان فهمید که نظاممند و منظم در ارائه مفاهیم علمی کار میکرده است. علاقهمند به پیوند بین علم نظری و کاربردی بوده و سعی میکرد ریاضی را در زندگی روزمره و تجارت قابل استفاده کند.
کتاب خلاصة الحساب تا قرنها در مدارس و حوزههای ایران، هند و آسیای میانه تدریس میشد و نسخههای خطی آن در کتابخانههای معتبر باقی مانده است. او در توسعهی آموزش ریاضی سنتی در دنیای اسلام نقش مهمی داشت و راه را برای نسلهای بعدی ریاضیدانان هموار کرد. هرچند او بهاندازهی برخی دانشمندان معروفتر شناخته نشده، اما در حوزهی آموزش و انتقال دانش ریاضی جایگاه ویژهای دارد.