محمد بن موسی خوارزمی یکی از برجسته‌ترین دانشمندان دوره‌ی طلایی اسلام بود که آثار او پایه‌گذار بسیاری از علوم مدرن، به‌ویژه ریاضیات و نجوم شد.
محمد بن موسی خوارزمی در حدود سال ۷۸۰ میلادی در خوارزم (واقع در ازبکستان امروزی) به دنیا آمد. اطلاعات دقیقی از دوران کودکی و تحصیلات اولیه‌اش در دست نیست، اما گفته می‌شود که به زودی به بغداد، مرکز علمی آن دوران، رفت و در "دارالحکمه" که توسط خلفای عباسی تأسیس شده بود، مشغول به کار شد. او در آنجا به مطالعه، ترجمه و تألیف آثار علمی پرداخت و با بسیاری از دانشمندان بزرگ آن دوران در تماس بود.
ریاضیات: بزرگ‌ترین دستاورد او در زمینه‌ی ریاضیات، نوشتن کتاب «الجامع و التفریق بالحساب الهندی» است که در آن برای نخستین بار روش‌های محاسبه با اعداد هندی (اعداد ده‌گانه) معرفی شد. او همچنین مؤسس علم جَبر است؛ واژه‌ی "الجبـر" از عنوان کتاب مشهور او به نام "الْجَبْر والمُقابله" گرفته شده و اساس علم جبر امروزی را بنا نهاد. نجوم و جغرافیا: خوارزمی جداول نجومی دقیقی تهیه کرد و در نگارش نقشه‌های جغرافیایی و تصحیح نقشه‌های بطلمیوسی نقش مهمی داشت. اثر او در جغرافیا به زبان لاتین نیز ترجمه شد و تا قرون وسطی مورد استفاده قرار گرفت. محاسبات: خوارزمی نقش مهمی در توسعه الگوریتم‌ها (algorithm) داشت، که نام آن نیز برگرفته از نام اوست (Algorismi → algorithm). این مفهوم اساس کامپیوترهای امروزی است.
از نوشته‌ها و روایات به‌جا مانده از دوران او، می‌توان نتیجه گرفت که خوارزمی فردی کاوش‌گر، منطقی، منظم و بسیار مشتاق به علم بوده است. همچنین روحیه‌ی تدریس و انتقال دانش داشته و در آثارش به روشنی سعی کرده مفاهیم علمی را برای خوانندگان روشن و ساده بیان کند.
آثار او به زبان‌های مختلف، از جمله لاتین، ترجمه شدند و به‌خصوص در دوران رنسانس در اروپا تأثیر شگرفی بر پیشرفت علم داشتند. علم جبر، الگوریتم، و سیستم عددی که ما امروز استفاده می‌کنیم، به‌شدت مدیون کارهای اوست. در جهان معاصر، بسیاری از دانشگاه‌ها، مؤسسات و خیابان‌ها به نام او نام‌گذاری شده‌اند. او الگویی برای پیوند میان علم، نوآوری و انتقال دانش در فرهنگ اسلامی و جهانی محسوب می‌شود.