ابوالوفا محمد بن محمد بن یحیی بُوزجانی یکی از بزرگ‌ترین ریاضی‌دانان و منجمان ایرانی قرن چهارم هجری بود که آثارش تأثیر فراوانی بر علم در دنیای اسلام و حتی اروپا گذاشت.
ابوالوفا در سال ۹۴۰ میلادی (۳۲۸ هجری قمری) در شهر بوزجان (در خراسان، نزدیک تربت جام امروزی) به دنیا آمد. او در کودکی و نوجوانی به آموختن ریاضیات، هندسه و نجوم پرداخت. سپس برای ادامه فعالیت علمی به بغداد رفت، که در آن زمان یکی از بزرگ‌ترین مراکز علمی جهان اسلام بود. در آنجا با دانشمندان بزرگی مانند ابوریحان بیرونی و دیگر اخترشناسان همکاری داشت و در رصدخانه بغداد مشغول به کار شد.
1. ریاضیات: از مهم‌ترین کارهای او، پیشرفت در علم مثلثات است. او نخستین کسی بود که قانون سینوس‌ها در مثلثات کروی را به روشنی بیان کرد. جدول‌های مثلثاتی دقیقی تهیه کرد، از جمله جدول سینوس و تانژانت با دقت بالا. مسائل پیچیده‌ی هندسی مانند ترسیم دقیق مقاطع مخروطی و حل مسائل هندسه با پرگار و خط‌کش را مورد بررسی قرار داد. توانست با روش‌هایی مقدم بر حساب دیفرانسیل، تقریبی از سینوس زاویه‌ها ارائه دهد. 2. نجوم: اصلاحات اساسی در جداول نجومی بطلمیوس انجام داد. حرکت ماه و خورشید را با دقت بالا محاسبه کرد و نظریه‌ای برای نوسانات ماه ارائه داد که بعدها دانشمندان اروپایی نیز از آن بهره بردند. در رصدخانه‌ی بغداد به مدت طولانی به مشاهده‌ی آسمان و ثبت داده‌های نجومی مشغول بود. 3. ابزارهای علمی: ابوالوفا ابزارهایی برای رصد و اندازه‌گیری اختراع یا اصلاح کرد، مانند ربع‌المجیب و ذات‌الظل.
دقیق، خلاق و متفکر بود و علاقه زیادی به کاربردی کردن دانش ریاضی و نجوم داشت. از نوشته‌هایش مشخص است که فردی آموزگار و انتقال‌دهنده‌ی دانش بود؛ زیرا آثارش به زبان ساده و آموزش‌محور نوشته شده‌اند. روحیه‌ای پژوهشی و سخت‌کوش داشت و تا سال‌های پایانی عمر در حال مطالعه، رصد و نوشتن بود.
آثارش تا مدت‌ها در دنیای اسلام و سپس در اروپا مورد استفاده قرار می‌گرفت. نظریه‌های او در مثلثات و نجوم، پایه‌گذار محاسبات مدرن در این زمینه‌ها شد. بسیاری از مفاهیم مثلثاتی که بعدها توسط دانشمندان اروپایی مانند کپلر و رژیومونتانوس توسعه یافت، در کارهای او پیش‌تر بیان شده بود.