ابوریحان بیرونی یکی از بزرگترین و جامع‌ترین دانشمندان تاریخ ایران و جهان است. او یک شخصیت چندوجهی بود که در زمینه‌های مختلف علمی از جمله ریاضیات، ستاره‌شناسی، جغرافیا، تاریخ، زمین‌شناسی، کانی‌شناسی، مردم‌شناسی، داروسازی و ادبیات تخصص و تبحر داشت. او نه تنها یک دانشمند برجسته بود، بلکه یک متفکر و فیلسوف بزرگ نیز به شمار می‌رفت.
• تولد و دوران کودکی: ابوریحان محمد بن احمد بیرونی در سال ۳۶۲ هجری قمری (۹۷۳ میلادی) در شهر کاث، پایتخت خوارزم (در ازبکستان امروزی) متولد شد. • تحصیلات: او تحصیلات ابتدایی را در شهر خود گذراند و سپس به تحصیل در علوم مختلف پرداخت. ابوریحان بیرونی از همان کودکی به فراگیری علوم علاقه فراوانی داشت و از هوش و حافظه سرشاری برخوردار بود. او از محضر استادان برجسته زمان خود بهره برد و با زبان‌های عربی، فارسی، یونانی و سانسکریت آشنایی پیدا کرد.
• ریاضیات: بیرونی در ریاضیات نیز پیشرفت‌های چشمگیری داشت. او روش‌های جدیدی در محاسبه محیط زمین، محاسبات مثلثاتی و اندازه‌گیری زوایای کروی ارائه داد. • ستاره‌شناسی: بیرونی در ستاره‌شناسی یک دانشمند بی‌نظیر بود. او رصدخانه‌ای در شهر خوارزم تأسیس کرد و به رصد ستارگان و سیارات پرداخت. بیرونی روش‌های جدیدی برای تعیین طول و عرض جغرافیایی ارائه داد. او همچنین نظراتی در مورد گردش زمین به دور خورشید داشت که در زمان خود بسیار پیشرو بود. • جغرافیا: بیرونی در جغرافیا نیز یک دانشمند بی‌نظیر بود. او با استفاده از روش‌های ریاضی و نجومی، به بررسی دقیق جغرافیا و تعیین موقعیت شهرها و مناطق مختلف پرداخت. • تاریخ و مردم‌شناسی: بیرونی به تاریخ و مردم‌شناسی نیز علاقه فراوانی داشت. او به مطالعه تمدن‌ها و فرهنگ‌های مختلف پرداخت و کتاب "آثار الباقیه عن القرون الخالیه" را در این زمینه به نگارش درآورد. • زمین‌شناسی و کانی‌شناسی: بیرونی در زمینه زمین‌شناسی و کانی‌شناسی نیز تخصص داشت. او به مطالعه سنگ‌ها و کانی‌های مختلف پرداخت و در کتاب "الجماهر فی معرفة الجواهر" به بررسی خواص و ویژگی‌های آن‌ها پرداخت. • داروسازی: بیرونی در زمینه داروسازی نیز تحقیقاتی انجام داد و در کتاب‌های خود به خواص دارویی گیاهان مختلف اشاره کرد.
• دانش‌دوستی: بیرونی فردی بسیار دانش‌دوست بود و تمام عمر خود را به کسب علم و دانش اختصاص داد. • دقت و وسواس: بیرونی در کارهای علمی خود بسیار دقیق و وسواسی بود و هیچ مطلبی را بدون بررسی دقیق نمی‌پذیرفت. • شجاعت علمی: او در بیان نظرات خود بسیار شجاع بود و از انتقاد به نظرات رایج زمان خود نمی‌ترسید. • انصاف: او در بررسی نظرات دیگران بسیار منصف بود و همواره به نظرات مخالف احترام می‌گذاشت. • تواضع: با وجود دانش فراوان، فردی بسیار متواضع بود.
ابوریحان بیرونی یکی از بزرگترین دانشمندان تاریخ ایران و جهان است و تأثیر زیادی بر پیشرفت علوم داشته است. او با کشفیات و نوآوری‌های خود، راه را برای دانشمندان بعدی هموار کرد. آثار او هنوز هم مورد توجه محققان و دانشمندان سراسر جهان است.